Xen canh đang là cách làm kinh tế mang lại hiệu quả kinh tế cao mà vẫn có thể duy trì lâu dài, được nhiều người lựa chọn, đặc biệt với những nông hộ có ít đất canh tác. Trồng xen canh bồ ngót dưới tán cây điều và bưởi là một mô hình đáng nhân rộng.

1 ha thu 200 triệu đồng/năm

Với 1 ha đất vườn của gia đình, nông dân Phạm Văn Dũng ở thôn 3, xã Long Bình (Phú Riềng) có ý tưởng trồng xen ca cao dưới tán điều. Tuy nhiên, ca cao không có đầu ra ổn định, chất đất lại không phù hợp nên cây phát triển kém. Ông Dũng trăn trở tìm hướng đi mới. Sau chuyến đi Lâm Đồng hồi tháng 5-2008, ông nảy sinh ý định trồng xen bồ ngót dưới tán điều. Ông thanh lý vườn ca cao, cải tạo lại đất và xuống giống cây bồ ngót. “Bồ ngót là loại cây dễ trồng, phù hợp thổ nhưỡng nơi đây, lại phổ biến trong bữa cơm gia đình, dễ ăn, nhiều chất dinh dưỡng, cây ưa bóng mát nên trồng dưới tán điều rất phù hợp. Bồ ngót không giống các loại rau khác, chỉ cần cải tạo đất, xuống giống 1 lần là có thể thu hoạch nhiều năm” - ông Dũng nói.

Vườn rau bồ ngót trồng xen dưới tán điều của gia đình ông Phạm Văn Dũng ở thôn 3, xã Long Bình luôn xanh tốt[/caption]

Thời gian đầu, ông Dũng chỉ trồng thử 1.000m2 bồ ngót, bán cho người dân trong xóm và tiêu thụ tại chợ gần nhà. Thấy hiệu quả kinh tế cao nên ông mở rộng diện tích trồng xen 1 ha dưới tán điều. Trước khi mở rộng, ông đã liên hệ tìm được đầu ra ổn định với mức giá trung bình từ 10-13 ngàn đồng/kg tùy theo mùa. Nếu chăm sóc tốt, thời tiết thuận lợi, cứ 50 ngày có thể cắt 1 đợt rau ngót. Trung bình 1 năm, vườn của gia đình ông Dũng cho trên 15 tấn rau và hơn 1 tấn điều, đem lại thu nhập bình quân khoảng 200 triệu đồng, ổn định cuộc sống. Ông Dũng cho biết thêm: “Để vườn rau đạt năng suất, đặc biệt là mùa khô đảm bảo cây phát triển tốt, tôi đã đầu tư hệ thống tưới nước tự động. Sau mỗi đợt cắt rau thì bón phân, xịt thuốc trừ sâu 1 lần nhưng chủ yếu sử dụng phân chuồng và chế phẩm sinh học đảm bảo an toàn thực phẩm, xây dựng uy tín để duy trì lâu dài đầu ra ổn định”.

Lấy ngắn nuôi dài

Cũng trồng xen rau bồ ngót nhưng anh Nguyễn Quang Hoan, nông dân thôn 2, xã Long Bình lại chọn trồng xen dưới tán bưởi da xanh. Với 6.000m2 đất vườn của gia đình, đến nay cây bưởi cũng như bồ ngót đã bước sang năm thứ 3. Nhờ chất đất tốt, áp dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật và cũng như ông Dũng, anh Hoan ưu tiên sử dụng phân chuồng cùng chế phẩm sinh học để bón, trừ sâu bệnh, vườn rau của gia đình anh Hoan hiện cho năng suất 2,5 tấn rau mỗi đợt cắt. Mỗi năm gia đình anh cắt khoảng 6-7 đợt, bỏ mối với giá khoảng 12 ngàn đồng/kg, thu nhập hơn 100 triệu đồng. Anh Hoan cho biết thêm: “Trồng bưởi 3 năm đầu sẽ không có thu nhập nên tôi trồng xen bồ ngót để lấy ngắn nuôi dài. Hơn nữa, gia đình không có nhiều đất nên đây là hình thức phù hợp, cùng trên đơn vị diện tích, khi chăm bón, tưới nước cho rau thì cây bưởi cũng được hấp thu và ngược lại. Vì vậy vườn rau của gia đình tôi cho năng suất cao, cây bưởi cũng phát triển rất tốt. Sang năm thứ 3 cây bưởi đang bắt đầu ra trái bói”.

Ông Nguyễn Thái Sơn, Chủ tịch Hội Nông dân xã Long Bình đánh giá: “Mô hình trồng xen rau bồ ngót mang lại hiệu quả kinh tế cao, chi phí đầu tư ít, không quá kỳ công chăm sóc. Đây cũng là giải pháp thích hợp để lấy ngắn nuôi dài, rất phù hợp với các hộ nông dân ít đất canh tác. Hiện trong xã mới có 2 mô hình trồng xen bồ ngót dưới tán bưởi và tán điều, chúng tôi đang có hướng mở rộng mô hình nếu tìm được đầu ra và giá ổn định”.

Long Bình là xã xa trung tâm huyện Phú Riềng, giáp ranh với huyện khác, có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống. Tuy nhiên, những năm gần đây, trên địa bàn xã đã hình thành rất nhiều mô hình kinh tế hiệu quả như trồng bưởi da xanh của hộ ông Lầu Sỹ Nịp hay mô hình nuôi gà dưới tán cây điều bằng nệm lót sinh học của gia đình ông Nguyễn Văn Sơn... và có thêm 2 mô hình xen canh cây bồ ngót hứa hẹn là bước chuyển mình đầy khởi sắc đối với nền kinh tế của địa bàn.